Muzeum Juliana Fałata “Fałatówka”

Willa Juliana Fałata w Bystrej Śląskiej koło Bielska-Białej to muzeum artystyczno-biograficzne artysty, stanowiące ekspozycję zewnętrzną Muzeum w Bielsku-Białej. W domu tym artysta osiadł po ustąpieniu ze stanowiska dyrektora Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie. Ekspozycja muzeum zajmuje parter i piętro budynku i składają się na nią zarówno prace artysty, jak i meble, których używał oraz dokumenty i fotografie związane z życiem i twórczością Fałata. Na parterze prezentowane są wczesne obrazy olejne, które powstały pod wpływem akademii monachijskiej, pierwsze akwarele oraz liczne autoportrety, portrety rodziny i przyjaciół. Ekspozycję obrazów wzbogaca materiał archiwalny poświęcony życiu, twórczości artystycznej i działalności społecznej artysty. Do cenniejszych dokumentów należą: metryka chrztu malarza z parafii rzymsko-katolickiej w Tuligłowach, świadectwo szkolne z Gimnazjum w Przemyślu z 1869 roku, paszport żony Marii Luisy Comello na wyjazd do Austrii, Niemiec i Rosji z 1899 roku, pamiętnik z "Najmłodszych lat dzieciństwa", fotografie artysty z przyjaciółmi i żony z dziećmi. Równie interesujące są dyplomy i wyróżnienia, jakie Julian Fałat otrzymał na międzynarodowych i krajowych wystawach sztuki w latach 1880-1929. Cenny jest także zespół materiałów związany z malowaniem panoramy przedstawiającej przejście wojsk napoleońskich przez rzekę Berezynę w 1812 roku (umowa Juliana Fałata i Wojciecha Kossaka z towarzystwem akcyjnym panoramy "Berezyna", korespondencje artystów, album z reprodukcjami fragmentów tego dzieła), a także bogata dokumentacja z pochodzącymi ze zbiorów malarza XIX-wiecznymi grafikami ilustrującymi te wydarzenia. Pracę społeczną i kulturalną Juliana Fałata w latach 1919-1922 na Pomorzu potwierdzają listy, zaproszenia artysty na uroczyste obchody Konfraterni Artystów i Literatów, ręcznie pisane przez jej członków pozdrowienia dla Fałata, założyciela Konfraterni, dyplom Pomorskiego Towarzystwa Opieki nad Dziećmi oraz list prezydenta miasta Torunia z podziękowaniem za ofiarowanie przez artystę domu na ochronkę dla sierot. Wnętrza uzupełniają meble i sprzęty, którymi posługiwał się artysta oraz jego sztalugi i stolik na przybory malarskie. Na piętrze eksponowane są także japońskie akwarele, mapa podróży przez Ocean Atlantycki i wiele innych pamiątek, które artysta zgromadził podczas podróży dookoła świata, odbytej wraz z przyjacielem Edwardem Simmlerem w 1885 roku. Uzupełnienie kolekcji stanowią japońskie i chińskie grafiki, porcelana, wyroby z kości i koralowca.